Hoşgörü ve Bağışlama
Dinimiz sevgiye, müsamahaya büyük bir önem verir. İnsanlara karşı anlayışlı olmayı ve hataların bağışlanmasını öğütler. İnsanlar çeşitli nedenlerle zaman zaman hatalı davranışlarda bulunabilir, yanlışlıklar yapabilirler. Bu hatalar bazen yalnızca insanın kendisini, bazen de başkalarını ilgilendirir. Buna bağlı olarak bazı hataların yol açtığı olumsuz durumlar sadece hata yapan kişiye, bazı yanlış davranışlar ise diğer insanlara zarar verebilir. Hata yapmak, insan için kaçınılmaz bir durumdur. Her insan zaman zaman hata yapabilir. Önemli olan hiç hata yapmamak değil, hata yaptığı anda hatasından dönebilmektir. Hatadan dönmek insan için bir erdemdir. Peygamberimiz (s.a.v.) bir hadisinde, “Her insan hata eder.Hata işleyenlerin en hayırlıları tövbe edenlerdir.”(İbn Mace,Zühd,30)buyurarak bu gerçeğe işaret etmiştir. İslam dini insanlara karşı her zaman müsamahakâr olmamızı öğütler. Kutsal kitabımız Kur’an-ı Kerim’de bizlere öfkeli davranışlardan kaçınmayı tavsiye eden birçok ayet bulunur. Örneğin bunlardan birinde, “O takva sahipleri ki bollukta da darlıkta da Allah için harcarlar; öfkelerini yutarlar ve insanları affederler. Allah da güzel davranışlarda bulunanları sever.”(Al-i İmran 134)buyrulur. Gâşiye suresinde ise Yüce Allah, Peygamberimizin şahsında bütün Müslümanlara hitaben şöyle öğüt verir:“Artık sen öğüt ver! Sen ancak bir öğüt vericisin. Sen, onlar üzerinde bir zorba değilsin.” (Gaşiye 21-22) Böylece Yüce Allah, zorlayıcı değil, sadece öğüt verici olmak gerektiği konusunda bizleri açıkça uyarır. Bu konuyla ilgili başka bir ayette de “Sen af yolunu tut, iyiliği emret, cahillerden yüz çevir.” (Araf 119) buyrulur. Müsamahakâr olmak, İslam’ın övdüğü güzel bir ahlaki özelliktir.1
Hoşgörülü olmanın şartları şunlardır
1- Nefis muhasebesi yapmak:
"Kendinizi beğenip temize çıkarmayın." (Necm 32)
2- İnsanların kusurlarını örtmek:
Hz. Peygamber bir hadislerinde şöyle buyurur:"Kim bu dünyada bir kulun ayıbını örterse Allah da onun ayıbını kıyamette örter." (Müslüm birr 12)
3- Öfkeyi yenmek:
" O takva sahipleridir ki, öfkelerini yutarlar ve insanları affederler. Allah güzel davranışta bulunanları affeder." (Al-i İmran 134) "Güçlü, kimse güreşte rakibini yenen değildir. Asıl güçlü öfke anında kendine sahip olandır." (Buhari edep 76)
4- Affedici olmak:
"(Ey Nebi!) Af yolunu tut, iyiliği emret, cahillere aldırış etme."(A'raf 199)
5- Beddua edici olmamak:
Hz. Peygamber şöyle buyuruyor: "Ben lanet edici olarak gönderilmedim. Rahmet olarak gönderildim."(Müslim birr 87)
6- Sû-i zan etmemek:
"Ey iman edenler! Zandan çok sakının. Çünkü zannın bir kısmı günahtır."(Hucurat 12)
7- Kibir ve gururdan sakınmak:
"İnsanlara yanağını bükme ve yeryüzünde böbürlenerek yürüme. Çünkü Allah kendini beğenip övünen kimseyi sevmez."(Lokman 18) Hz. Peygamber bu konuda şöyle buyurur: "Müslüman kardeşini hor görmesi kişiye kötülük olarak yeter." (Müslim birr 32)
8- İnsanlarla alay etmemek:
"Ey iman edenler! Sizden bir topluluk diğer bir toplulukla alay etmesin. Belki kendilerinden daha iyidirler."(Hucurat 11)
9- Sabırlı olmak:
Kur'ân-ı Kerim'de yetmişten fazla âyette sabırdan bahsedilir. "Sabredin. Çünkü Allah sabredenlerle beraberdir."
(Enfal 46) Hz. Peygamber de: "Hiç kimseye sabırdan daha geniş ve daha hayırlı bir bağışta bulunulmamıştır." buyurmuştur. (Buhari Zekat 50)
Aile hayatında hoşgörü hanımlara karşı iyi davranmak, çocuklara sevgi ve şefkatle yaklaşmak ve anne-babanın hukukuna riâyet etmekle sağlanır. Bu konularda Hz. Peygamber model ve örnek şahsiyettir. Onun eşlerine nasıl merhametle, iyilikle, sabırla, sevgiyle yaklaştığı bilinen bir husustur. Çocukları ve torunlarına karşı bir merhamet abidesi olan Hz. Peygamber sürekli olarak onlarla ilgilenmiş, sevgiyle ve yumuşaklıkla davranmıştır. Torunları Hz. Hasan ve Hüseyin'in kendisi namazda bulunduğu sırada kendi omuzlarına binmesine rıza göstermiştir. Bu örnekleri çoğaltmak mümkündür.2
1-Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi 7 sınıf ders kitabı Hacer Yıldız Ankara 2017
2-http://www.sonpeygamber.info/islam-da-hosgoru-ve-hz-peygamber-in-hosgoru-anlayisi